افزایش یادگیری با کمک منحنی فراموشی مغز انسان
تحقیقات روانشناس آلمانی «هرمان ابینگهاوس» بر روی حافظه‌ی انسان، منجر به انتشار مفهومی تحت عنوان «منحنی فراموشی ابینگهاوس» شد. منحنی فراموشی روی این موضوع تمرکز دارد که انسان در چه بازه‌های زمانی اطلاعات را فراموش می‌کند و اگر در همین زمان‌ها ما اطلاعات را دوباره مرور کنیم، یادگیری ما افزایش پیدا می‌کند و اطلاعات به حافظه بلندمدت ما منتقل می‌شود.
منحنی فراموشی چیست؟
سال 1885 میلادی هرمان ابینگهاوس (Hermann Ebbinghaus) بعد از تحقیقاتی که بر روی مغز انسان انجام داد، ایده‌ی منحنی فراموشی را مطرح کرد. این ایده در واقع بر اهمیت تکرار مطالب برای یادگیری بهتر تأکید داشت. ابینگهاوس برای آزمایش اهمیت تکرار در یادگیری، مجموعه‌ای از آموزش‌های کم اهمیت را جمع کرد و شروع به مطالعه و تمرین مکرر روی آن‌ها کرد.
بعد از مدتی نتیجه‌ی این تکرار و تمرین این بود که به شدت روی آن محتوا مسلط شد و دیگر به این راحتی آن محتوا را فراموش نمی‌کرد. نتیجه‌ای که ابینگهاوس از این آزمایش گرفت این بود که اگر چیزی را در بازه‌های زمانی مختلف تمرین و تکرار کنیم، هم به ابعاد مختلف آن موضوع مسلط می‌شویم، هم احتمال این که آن را فراموش کنیم کم و کم‌تر می‌شود.
شاید فکر کنید این موضوع که بسیار واضح است. اما فراموش نکنید، این موضوع امروز برای ما واضح است، اما در زمان ابینگهاوس این مسأله مطرح نبود و او از نخستین کسانی بود که به اهمیت تکرار برای توسعه‌ی حافظه پی برد.
تصویر بالا نموداری برگرفته از مشاهدات و مطالعات ابینگهاوس است که نشان می‌دهد هرچه روزها به سمت جلو پیش می‌رود، میزان به خاطر آوردن اطلاعات کم و کم‌تر می‌شود.
ابینگهاوس متوجه این موضوع شد که 2عامل مهم روی کاهش به یادآوری موضوعات در مغز انسان نقش دارند:
- قدرت خاطره
- مقدار زمان گذشته شده از آموختن
قدرت خاطره
به نظر ابینگهاوس اگر محتوایی که آموخته‌ایم به فرد یادگیرنده ارتباط زیادی دارد و برای او مهم است، میزان ماندن آن اطلاعات در حافظه بیشتر می‌شود.
مقدار زمان گذشته شده از آموخته
پژوهش ها نشان داده که انسان، 90درصد از آنچه یاد می‌گیرد، در ماه اول فراموش می‌کند؛ بنابراین، زمان در میزان ماندگانی محتوای آموخته شده موثر است.
دو نکته‌ی مهم
فراموشی انسان نتیجه تکرار نکردن محتوا است، نه عدم تسلط به محتوا یا ضعف حافظه‌ی انسان. پس این دو نکته را دقت کنید:
1. تمرینِ عملی، راه حفظ آموخته‌هاست
اگر بهترین محتوا را از بهترین اساتید دنیا در بهترین شرایط روحی و جسمی دریافت کنید، اما آن ها را در عمل به کار نبندید، کم کم از حافظه‌ی شما پاک می‌شود. عمل به آموخته‌ها کم می‌کند علاوه بر تثبیت محتوا، با جنبه‌های مختلف آن موضوع آشنا شویم.
2. با یک بار آموزش چیزی یاد نمی‌گیرید
در دنیای واقعی، کسی با یک بار دریافت آموزش، چیزی را یاد نمی‌گیرد. برای یادگیری فقط باید تمرین عملی و تکرار زیاد را در دستور کار خود قرار دهید.
مقابله با منحنی فراموشی
در اینجا می‌خواهم به 4 نکته‌ی اساسی برای مقابله با این منحنی اشاره کنم:
تمرین منظم و مداوم
ابینگهاوس متوجه این موضوع بود که اگر می‌خواهیم آموخته‌ها به مدت طولانی‌تری در حافظه ما باقی بماند، راهی جز تمرین و تکرار نداریم. هر چه دفعات این تمرین بیشتر شود، میزان ماندگاری آن محتوا در حافظه بیشتر می‌شود.
شفاف‌سازی محتوای آموختنی
یکی از دلایل فراموشی مطلب، گنگ یا پیچیده بودن آن است. اول از همه بدانید که هدف تان از یادگیری چیست، بعد موضوع مورد آموزش را مشخص کنید و با کمک گرفتن از ابزارهای کمک آموزشی (مثل نمودار، ویدئو و…) مطالب را شفاف‌تر کنید.
مرتبط بودن مطالب آموختنی
هرچه میزان ارتباط مطلب آموخته شده با هدف شما و شرایط فعلی‌تان برای شما روشن‌تر باشد، میزان درک شما از محتوا بیشتر می‌شود.
در دسترس بودن محتوای آموزشی
دسترسی خود به محتوای آموزشی را ساده کنید. هم امکان دسترسی به محتوا و هم امکان عمل به تمرینات. مثلا اگر امکان آموزش در موبایل‌تان هم فراهم باشد، در ترافیک یا محیط‌های اینچنینی نیز امکان آموختن و تمرین را دارید.
سخن پایانی
سعی کنید از نکاتی که آموزش می‌بینید، یادداشت برداری کنید و این یادداشت‌ها را در بازه‌های زمانی مختلف مرور کنید و آن‌ها را به صورت عملی به کار ببندید. این کار به عملکرد بهتر مغز شما در به خاطر سپردن اطلاعات کمک می‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید